Najbardziej rozpoznawalny hiszpański reżyser Pedro Almodóvar zapewnia, iż żaden z jego filmów nie był inspirowany jego własnym życiorysem. Mimo to, łatwo doszukać się w jego filmach elementów własnych przeżyć i doświadczeń. Przyglądając się bliżej jego biografii, możemy sami po części odszukać, co było jego inspiracją.

Początki

Pomimo sławy Almodóvara jako wybitnego reżysera hiszpańskiego, pewne fakty z jego życia są nam wciąż nieznane. Wielu badaczy twierdzi, że Almodóvar często zmienia lub dodaje szczegóły ze swojego życia w wywiadach, zaś niektóre relacje są wyraźnie przesadzone lub niejasne. Najlepszym przykładem jest to, iż reżyser ukrywa oficjalną datę swoich narodzin (dlatego jedne źródła wskazują na rok 1949, inne na 1951).

Pewne jest jednak, iż Almodóvar przyszedł na świat w małym hiszpańskim miasteczku Calzada de Calatrava, w regionie o nazwie Kastylia – La Mancha, w samym sercu Hiszpanii. Region ten szczyci się bogatą tradycją zarówno historyczną, jak i literacką. Kastylia – La Mancha w czasach dzieciństwa Almodóvara była uboga i zacofana gospodarczo, zaś życie ludności przebiegało w cieniu dyktatury generała Franco. Konserwatywne, religijne społeczeństwo, w którym wychowywał się mały Pedro, wywarło niemały wpływ na życie i twórczość przyszłego reżysera. Almodóvar przez całe dzieciństwo obserwował swoją matkę, ubraną w tradycyjny, czarny strój i dbającą o to, aby jej czwórka dzieci miała co jeść, a także ojca, którego można określić jako typowego hiszpańskiego macho: szczycącego się szacunkiem rodziny jako głowa rodziny, jednak spędzającego większość swego czasu na rozmowach ze znajomymi i na odpoczynku. Z tego względu Pedro miał  od dziecka lepszy kontakt z matką, i z kobietami w ogóle. Mężczyźni byli przez niego odbierani jako oschli, tak jak jego ojciec.

Almodóvar wspomina, że pierwszy kontakt z kinem miał w wieku około dziesięciu lat, jednak ze względu na reżim generała Franco przyszło mu oglądać tylko propaństwowe i religijne produkcje hiszpańskie, często złej jakości, zaś to co ukazało się z Hollywood było mocno ocenzurowane. Często po powrocie do domu opowiadał przebieg akcji filmów, zmieniając jednak charakter postaci i przebieg zdarzeń. Jego opowieści już wtedy wzbudzały ogromne zainteresowanie otoczenia, jako że wprowadzały nowe, ciekawsze wątki i nieprzewidywalne zwroty akcji.

Niemały wpływ na przyszłego reżysera wywarło też salezjańskie gimnazjum, do którego uczęszczał. Chociaż dzięki tej szkole miał możliwość zachwytu się piękną oprawą mszy, muzyką liturgiczną, chóralnym śpiewem i obrazami, które wywierały ogromny wpływ na jego  wrażliwą artystycznie naturę, Pedro musiał zmierzyć się też z surowym rygorem Kościoła, przemocą w szkole, a nawet molestowaniem seksualnym. Jak też często bywa w takich przypadkach, Almodóvar odwrócił się od Kościoła i zwrócił w kierunku nihilizmu. Następnie przeniósł się do stolicy, Madrytu, skończył liceum i odbył obowiązkową służbę wojskową. Do tego czasu dyktatura Franco nieco osłabła, jego rządy nie miały już takiego wpływu na cenzurę, jak wcześniej. Dzięki temu ludność Hiszpanii mogła w końcu posłuchać muzyki z Zachodu, przeczytać nieocenzurowane książki, czy też zobaczyć nowe produkcje hollywoodzkie.  Należy tutaj również wspomnieć, iż pomimo ciągłego zakazu homoseksualizmu w kraju, Almodóvar już wtedy był zdeklarowanym gejem.

Pierwsza kamera, pierwszy film

Przyszły reżyser zaczął swoją pierwszą pracę w hiszpańskiej filmie Telefónica, która polegała na codziennej pracy biurowej. Jednak nie to było marzeniem Pedro – zarabiając cierpliwie na swoje utrzymanie, zdołał w końcu zakupić swoją pierwszą kamerę, oraz nakręcić pierwsze krótkometrażówki. Chociaż dyktator Franco wciąż rządził Hiszpanią, Almodóvar kręcił odważne, kontrowersyjne filmy o homoseksualizmie czy prostytucji (Dos putas, o historia de amor que termina en boda o polskim tytule „Dwie dziwki, czyli Historia miłości, która kończy się weselem” oraz La Caída de Sódoma czyli „Upadek sodomy”). W wąskim gronie przyjaciół i znajomych już wtedy wzbudzały one zainteresowanie, zaś sam autor powoli stawał się znany w środowisku.

W końcu nastąpiły czasy, kiedy dyktatura Franco dobiegła końca i Almodóvar mógł oficjalnie kręcić filmy podejmujące skandaliczne wtedy tematy. Zmiany polityczne w Hiszpanii miały również ogromny wpływ na społeczeństwo, które było teraz spragnione kontrowersyjnych, wulgarnych filmów, skandalu i rozrywki. Wszystko, co było wcześniej – tradycja, religia, cenzura – zostało z hukiem obalone. Pedro Almodóvar świetnie wykorzystał ten moment: pozyskał środki na swój pierwszy pełnometrażowy film o tytule „Pepi, Luci, Bom i inne dziewczyny z dzielnicy” (Pepi, Luci, Bom y otras chicas del montón) i powoli wzbijał się na szczyty popularności zarówno w kraju, jak i na świecie. Film ten, ukazujący wyuzdane życie punków, został również odebrany jako dzieło skandaliczne. Pomimo sporego skandalu obyczajowego, młody reżyser wyrobił sobie nazwisko i zyskał zainteresowanie publiczności oraz mediów. Jego kolejne filmy, również o tematyce często kontrowersyjnej, ukazują stopniowe filmowe dojrzewanie reżysera. Widać to na przykład w zmianie zastosowania wulgarności w filmach – wcześniej jej rola ograniczała się do wywołania skandalu obyczajowego, teraz zaś miała za zadanie przekazanie głębszych treści. Określił się też jego styl reżyserski: nieprzewidywalne zwroty akcji i wątki, mieszanie gatunków filmowych, szybkie zmiany nastrojów i emocji, odwrócenie tradycyjnych hierarchii i porządku (na przykład ukazanie silnych kobiet i słabych mężczyzn, opiekuńczych dzieci i złych matek, itp.). Almodóvar to przeciwnik ortodoksji i zwolennik szeroko rozumianej wolności.

Sukces 

Pierwszym największym, międzynarodowym sukcesem Almodóvara był film z 1988 roku o tytule „Kobiety na skraju załamania nerwowego” (Mujeres al borde de un ataque de nervios), z Carmen Maurą w roli głównej. Reżyser w końcu zaistniał na arenie międzynarodowej i stał się ikoną: w Europie jego filmy określono jako kino hiszpańskie, na świecie zaś jako kino europejskie. Almodóvar stał się również zdobywcą licznych nagród, między innymi Złotych Globów i dwóch Oscarów.

Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że to właśnie Pedro Almodóvar „stworzył” Penelope Cruz i Antonio Banderasa, nie wspominając już o innych wypromowanych przez niego aktorach. Osobiście, jest on w świetnych relacjach szczególnie z aktorkami grającymi w jego filmach: Marisą Paredes czy Carmen Maurą. Co ciekawe, sam przyznaje, iż pomimo swojej orientacji seksualnej, wypromowana przez niego Penelope Cruz jest jedyną kobietą, która wzbudziła w nim pożądanie.

WYBRANA FILMOGRAFIA:

1980 – Pepi, Luci, Bom i inne dziewczyny z dzielnicy (Pepi, Luci, Bom y otras chicas del montón)

1982 – Labirynt namiętności (Laberinto de pasiones)

1983 – Pośród ciemności (Entre tinieblas)

1984 – Czym sobie na to wszystko zasłużyłam?  (¿Qué he hecho yo para merecer esto?!!)

1986 – Matador

1988 – Kobiety na skraju załamania nerwowego (Mujeres al borde de un ataque de nervios)

1990 – Zwiąż mnie (¡Átame!)

1991 – Wysokie obcasy (Tacones lejanos) 

1993 – Kika

1995 – Kwiat mego sekretu (La Flor de mi secreto)

1999 – Wszystko o mojej matce (Todo sobre mi madre)

2002 – Porozmawiaj z nią (Hable con ella)

2004 – Złe wychowanie (La mala educación)

2006 – Volver

2009 – Przerwane objęcia (Los abrazos rotos)

Bibliografia:

Rzeczpospolita, Kolekcjonerska seria Mistrzowie Kina: Pedro Almodóvar, „Zwiąż mnie”, 2010